اكولوژي گياهي ورابطه آن با چراي دام

بوم شناسي يا اكولوژي عبارت است ازمطالعه ي روابط متقابل بين موجودات ومحيط.

مرتعداري ، بوم شناسي كاربردي است زيرا باهدف افزايش بازده توليدي به نفع بشردر زندگي موجودات وگاهي محيط آنها دخالت  مي كند.

* Herbage: اغلب متخصصان مرتع به كارمي برند كه عبارت است از زيست توده كليه ي اندام هاي علفي درلحظه اي اززمان.

معمولا تمامي گياهان را دام ياساير علف خواران نمي خورند زيرا برخي ازقسمت هاي آن ها ممكن است دردسترس نباشند (مثل برگ هاي درختچه هايي كه براي گوسفندان دردسترس نيست ياگياهان خاردار) يا اينكه دربرنامه حفاظت ازمرتع تعداد دام درحدي باشدكه برخي ازقسمت هاي علوفه چريده نشود.

*Forage ياعلوفه : عبارت است ازبخشي ازHerbage كه قابل استفاده دام هاي چرنده است لذا مقدار Forageهمواره كمتراز Herbage مي باشد.

* فيتوسنوز(Phytocenosis): تمام گياهاني كه دريك محيط واحد ومشخصي مي رويند يك فيتوسنوز راتشكيل مي دهند.

*بيوسنوز(Biocenosis): تمامي گياهان،جانوران وانسان  (به طوركلي كليه موجودات زنده)كه تحت شرايط واحد محيطي زندگي مي نمايند راگويند.

* ژئوسنوز(Geocenosis): بخش غيرزنده اكوسيستم است كه درآن عوامل خاك واقليم مطرح است.

* بيوژئوسنوز(Biogeocenosis) : بيوسنوز+ ژئوسنوز

* ميدان اكلوژيك(Ecological  Amplitude): هرموجودزنده اي درطبيعت داراي ميدان اكولوژيك ويژه اي است كه درنتيجه تطابق هماهنگي متعادل وخواص فيزيلوژيكي آن موجود به وجود مي آيد. هرقدرميدان اكولوژيك گونه اي وسيع ترباشد انتشارات آن گونه درمحيط هاي مختلف وسيع تر مي شود.

اين گياهان راكه درهمه جا مي رويند وداراي ميدان اكولوژيك  وسيعي مي باشندگياهان همه جائي(Cosmopolite) مي نامند مثل بيشتر علف هاي هرز.

اگرميدان مزبوركوچك باشد انتشارات گياه به محيط خاص محدود مي گردد كه به «بومي يك محل» مي گويند.

* گياهاني كه اززمان قديم درمنطقه رويش خودباقي مانده اند به نام گياهان اتوكتونوز (Authocthonous) ناميده مي شوند.

*گياهاني كه درزمان هاي اخيربه نقطه اي مهاجرت كرده ودرآن محيط جديدسكني گزيده اندبه نام گياهان آلكتونوز(Authocthonous) مرسومند.

*كليه افراديك گونه كه آزادانه تلقيح مي شوند وبارور مي گردند ونيازاكولوژي يكسان داشته باشنداكوتيپ (Ecotype) ناميده مي شوند.

آتش سوزي درمراتع:

فوايد:

1- با اين عمل قسمتي ازاندام هاي هوايي گياه تبديل به خاكستر مي گردد وعناصري مثل كلسيم، فسفر، پتاسيم وموادمعدني ديگردرخاك بالا مي روند.

2- باعث محدوديت توسعه ي گياهان خشبي درمراتع مي شود.

3- باعث ازبين رفتن تخم يا لاروحشراتي مي شودكه به مرتع خسارت مي زنند.

4- برخي گياهان مثل شال دونه،تيل(Eragrostis  curvula) به صورت فشرده سبزشده ومحيط رابراي رشدنامساعد مي كنندكه آتش سوزي باعث تهويه ي خوب وبهبودوضع مرتع مي شود.

مضرات:

1- ازدست رفتن موادآلي گياهان(بسياراهميت بيشتري نسبت به ازت ومواد ديگراضافه شده به خاك دارد.)

2- تكرارآتش سوزي حالت ضعف عمومي درخاك مرتع ايجاد مي كند (بادادن كودو كاشتن گياهان لگومينوز مي توان جلوگيري كرد).

3- حرارتي كه آتش داردباعث تجزيه موادآلي وهوموس خاك ودر نتيجه كاهش حاصلخيزي وباعث مي شود ساختمان خاك تخريب شده وكلوئيدهاي خاك ازبين مي رود ودر نتيجه خاك غيرقابل تهويه ونفوذبه آب مي گردد.

آتش سوزي درشيب هاخطرناك تر است چون زمين هاي شيبدار حساسيت بيشتري به فرسايش دارند.

*اگرهدف ازايجادآتش سوزي ازبين بردن گياهان خاص است بايد قبل ازبذردادن آن اقدام نمودواگرهدف بالا بردن حاصلخيزي خاك است بايدبعد ازبذردادن اقدام كرد تا توسعه محصول علوفه اي هم اين مي شود.

درايران اغلب درتركمن صحرا اقدام به آتش سوزي مي كنندكه براي اصلاح مراتع مناسب است.ولي به طوركلي درشرايط آب وهوايي ايران(خشكي محيط) ووضيت پوشش مراتع ايران به هيچ وجه توصيه نمي شود.