تفاوت زياد دو عرض جغرافيايي شمال و جنوب كشور و وجود دشت‌ها، ارتفاعات و اقليم‌هاي متفاوت سيماي بسيار متنوعي به سرزمين پهناور ايران بخشيده به گونه‌اي كه نواحي رويشي و گونه‌هاي گياهي بسيار زيادي در آن مستقر شده‌اند. 5 ناحيه رويشي ايران به اختصار در ذيل معرفي شده‌است.
ناحيه رويشي هيركاني يا خزري
ناحيه رويشي هيركاني همچون نوار سبزي، حاشيه جنوبي درياي خزر و نيمرخ شمالي رشته كوه البرز را مي‌پوشاند. اين ناحيه رويشي كه از آستارا در استان گیلان تا گليداغي در استان گلستان را در بر مي‌گيرد حدود 74/13 درصد معادل 1967316 هکتار از جنگل‌هاي كشور را در بر گرفته است. اين ناحيه رويشي به خاطر حاصلخيزي خاك، تغييرات دما و بارندگي‌هاي متعدد، گونه‌هاي گياهي زيادي را در خود جاي داده به نحويكه بيش از 80 گونه درختي پهن برگ، 4 گونه سوزنی برگ و 50 گونه درختچه‌اي تاكنون در آن شناسائي شده كه غالباً از تيپ‌هاي راش، ممرز، بلوط، افرا، توسكا و آميخته تشكيل شده است. جنگل‌هاي اين ناحيه به صورت نسلي دست‌نخورده و سالم، كمربندي از درختان خزان‌كننده دوران سوم زمين‌شناسي را تشكيل مي‌دهند. اين جنگل‌ها كه از آن به نام‌هاي جنگل‌هاي مرطوب و يا خزري ياد مي‌شود داراي ارزش‌هاي زيست‌محيطي و اقتصادي بالايي مي‌باشد كه در زمره ميراث طبيعي جهاني محسوب مي گردد.
ناحيه رويشي ايران توراني
ناحيه رويشي ايران توراني كه قسمت اعظم فلات مركزي ايران را در برگرفته حدود 16/28 درصد معادل 4032747 هکتار جنگل‌هاي كشور را در خود جاي داده است. اين ناحيه بر اساس شرايط توپوگرافي و ارتفاع به دو منطقه كوهستاني با آب و هواي سرد و منطقه جلگهاي با آب و هواي بياباني و گرم و خشك تقسيم مي‌شود. هر چند كه شرايط جوي منطقه موجب پراكندگي و فاصله زياد درختان شده اما بدليل وسعت زياد داراي گونه‌هاي گياهي متنوع مي‌باشد به نحويكه 69 درصد فلور ايران در اين ناحيه قرار گرفته است.
گونه‌های اصلی منطقه کوهستانی بنه، بادام و ارس و گونه‌های اصلی منطقه جلگهاي گز، تاغ، قیچ و اسکنبیل مي‌باشد.
ناحيه رويشي ارسباران
جنگل‌هاي اين ناحيه كه جزو جنگل‌هاي نيمه مرطوب كشور هستند، در استان آذربايجان‌شرقي و شمال غرب استان اردبيل واقع شده و حدود 40/1 درصد معادل 200000 هکتار جنگل‌هاي كشور در آن قرار دارد. جنگل‌هاي ارسباران به خاطر گونه‌هاي گياهي نادر و منحصر به فرد و تنوع زيستي بالا از سال 1976 از سوي يونسكو به عنوان يكي از ذخيره‌گاه‌هاي زيست‌سپهر (بيوسفر) حمايت مي‌شود. تنوع گونه‌هاي گياهي از اختصاصات ويژه اين ناحيه رويشي است؛ آنچنانكه بيش از 775 گونه گياهي فقط در منطقه حفاظت‌شده شناسايي شده كه 55 گونه آن براي اولين بار از ايران گزارش شده است. بسياري از گونه‌هاي جنگلي ناحيه رويشي هيركاني در اين ناحيه وجود دارد. با اين وجود گونه‌هاي اصلي آن ناحيه مانند راش و توسكا در ارسباران رشد نيافته است. اين امر موجب شده تا در تقسيم‌بندي‌ها اين ناحيه از ناحيه رويشي هيركاني جدا شود. گونه های اصلی ناحیه ارسباران بلوط سیاه، بلوط سفید، ممرز، سرخدار و افرا می‌باشد.
ناحيه رويشي زاگرس
برخي منابع قدمت جنگل‌هاي بلوط زاگرس را 5500 سال ذكر كرده‌اند. ايجاد و گسترش جنگل در اين ناحيه به خاطر بارندگي‌هاي ناشي از استقرار سيستم مديترانه‌اي و درياي سياه بوده كه با در بر گرفتن نزديك به 90/41 درصد معادل 6000000 هکتار جنگل‌هاي كشور از ناحيه سردشت آذربايجان‌غربي تا فيروزآباد فارس امتداد دارد. يكي از معيارهاي تعيين مرز اين ناحيه گونه گياهي غالب آن، بلوط ايراني است. اما سایر گونه‌های اصلی این ناحیه رویشی بنه، بادام، کیکم و گلابی وحشی است. دو كاركرد مهم جنگل‌های بلوط زاگرس حفاظت آب و خاك هستند كه با توجه به غالب بودن آب و هواي خشك و نيمه‌خشك در كشور از اهميتی انکارنشدنی برخوردارند؛ آنچنانكه هر نوع سرمايهگذاری حفاظتی و احيايي را توجيهپذير نشان مي‌دهد. جنگل‌هاي زاگرس با توجه به زادآوري محدود و پايين، جزو جنگل‌هاي حفاظتي و حمايتي قرار مي‌گیرد.
ناحيه رويشي خليج فارس- عمانی
ناحيه رويشي خليج فارس- عمانی كه حدود 80/14 درصد معادل 2119000 هکتار جنگل‌هاي كشور را به خود اختصاص داده، بخشي از جنوب غرب و تمام سواحل جنوبي را در بر مي‌گيرد. به دليل تفاوت اكولوژيكي، رويش‌هاي اصلي اين ناحيه به دو قلمرو خليج فارس و درياي عمان تقسيم مي‌شود. در قلمرو خليج فارس كه از قصر شيرين تا حوالي مرز استان‌هاي بوشهر و هرمزگان امتداد يافته، گونه‌هاي گياهي كنار، كهورك و پده رويش‌هاي اصلي را تشكيل مي‌دهند. در قلمرو درياي عمان نيز كه بخشي از استان هرمزگان تا سيستان و بلوچستان (مرز ايران و پاكستان) را در بر مي‌گيرد، گونه‌هاي كهور ايراني و انواع آكاسيا رويش‌هاي اصلي‌هستند. چش يا كرت كه از چوب آن در صنعت لنج‌سازي استفاده مي‌شود به صورت پراكنده در اين قلمرو رويش دارد. جنگل‌هاي ماندابي يا مانگروها نيز كه متشكل از دو گونه حرا و چندل است در اين ناحيه گسترش دارند. رويشگاه جنگل‌هاي مانگرو در فاصله جزر و مد درياها قرار دارد.
منبع: http://www.frw.org.ir/CimayeManabeTabeeKeshvar/NavahiRooyeshiIran/pageid/44/language/fa-IR/Default.aspx
منوی اصلی
نویسنده: 
