روزگاری زیستبوم های آبی مرغزاران بی انتهای کالیفرنیا کنام «سمندر ببری کالیفرنیا» (Ambystoma californiense) بود ولی اکنون به دلیل تخریب گسترده زیستگاه ها تنها شش جمعیت از آن برجای مانده و نهاد های حفاظتی این گونه را در معرض خطر تلقی می کند.

در کنار عوامل انسانی مخرب زیستگاه، اکنون دشواری دیگری باعث تهدید جمعیت این گونه شده است. حدود ۶۰ سال پیش فروشندگان جانوران دست آموز گونه ای از سمندر ببری را که بومی تگزاس بود، به کالیفرنیا معرفی کردند. سمندرهای تگزاسی درشت جثه و مقاوم به شرایط دشوار زیستگاه بوده و به همین دلیل در آن دوره نگهداری از آنها در آکواریوم مد شده بود.
به تدریج تعدادی از این نمونه ها بنا بر دلایلی چون فرار و یا خسته شدن مالکان و معرفی به طبیعت، وارد زیستبوم جدید شدند و با گونه بومی کالیفرنیا جفت شده و نمونه های هیبریدی را تشکیل دادند که خلوص ژنتیکی نمونه های بومی را در معرض خطر قرار داده است.

سمندر دورگه، تهدیدی برای دیگر دوزیستان کالیفرنیا
به دلیل درشتی جثه و به ویژه بزرگ بودن دهان، در کنار رقابت بر سر طعمه با نمونه سمندر بومی کالیفرنیا، دو نمونه دیگر قورباغه و سمندر کالیفرنیا که در معرض تهدید هستند نیز در لیست شکار این گونه ناخواسته قرار گرفته است.
خواسته و یا ناخواسته بسیاری از گونه های غیر بومی وارد زیستگاه های جدید شده و درکنار رقابت با گونه های بومی به دلیل ایجاد نمونه های دورگه خلوص ژنتیکی گونه های قدیمی را مورد تهدید قرار می دهند.
در اسکاتلند و ایرلند معرفی و یا فرار نمونه های «گوزن سیکا» بومی ژاپن از پارک ها باعث هیبرید شدن (دورگه شدن) با «گوزن سرخ»، بزرگترین پستاندار بومی کنونی بریتانیا شده و به ویژه در ایرلند که به دلیل قرن ها فشار انسان و از دست رفتن پوشش کهن جنگلی، تعداد گوزن سرخ محدود است، تولید نمونه های هیبرید بسیار مشکل آفرین است.
در مورد نمونه هایی بزرگ جثه چون گوزن شاید انتقال نمونه غیر بومی و حذف نمونه های ناخواسته دورگه راه حلی برای نجات خلوص ژنتیکی گونه های بومی در معرض نابودی باشد ولی مدیریت جمعیت گونه هایی چون سمندر بسیار دشوار است. در پاره ای از موارد با زنده گیری و پرورش در اسارت می توان جمعیت هایی از دوزیستان ایجاد کرد ولی هیچ تضمینی وجود ندارد که پس از معرفی مجدد به زیستگاه، به دلیل وجود نمونه های بیگانه و یا هیبرید تمام تلاش ها به هدر رود.
در چند سال گذشته پس از مار بی آزار آبی و «لاکپشت خزری» ( در کنار «لاکپشت گوش سبز» مهاجم چینی) این بار نوبت «سمندر امپراتور» (سمندر لرستان) شده که باید تقاص هوس بازی و سود جویی و بی کفایتی را بدهد. قرن هاست که زیستگاه های زاگرسی به شدت تخریب شده است. شواهد تاریخی و لکه های جنگلی از وجود گونه های جنگلی گوزن مرال و خرس قهوه ای در زیستگاه های استان مرکزی حکایت می کند که اکنون باورش بسیار دشوار است.
ولی جز گونه های بزرگ و شکارچی پسندی چون «گوزن زرد» و شیر بسیاری از پرندگان و به ویژه گونه های حساس به تغییرات محیط، دوزیستان به دلیل نابودی کامل زیستگاه برای همیشه از دست رفتند. مدارک نشان دهنده گستره سمندر ببری کالیفرنیا در چمنزارها پیش از تبدیل به زمین های کشاورزی بوده است. به احتمال بسیار زیاد سمندر امپراتور نیز روزگاری در زیستگاه های جنگلی می زیسته است که اکنون بدل به ماهورهایی خشک شده اند.

سمندرهایی که رها می شوند
در روزهای نخست شاید نگهداری سمندری در تنگ و یا آکواریوم جالب به نظر برسد اما در هفته دوم کار به تلنگرزدن به شیشه برای به حرکت درآوردن این جانور به ظاهر مرده رسیده و پس از مدتی یا جانور سر از کیسه زباله در آورده و در خوشبینانه ترین حالت در روزهایی چون «سیزده بدر» در دامان طبیعت جنگلی شمال و یا پارک های تهران (خصوصا پارک ملت) رها می شود.
جانوری گرسنه و ضعیف و پر از استرس ناشی از زیستن در محیطی نامانوس، به احتمال زیاد شانس بقا نخواهد داشت ولی همانند تجربه کالیفرنیا این احتمال وجود دارد که در زیستگاه های جنگلی شمال و به ویژه در حواشی زیستبوم های آبی، سمندر امپراتور شانس اندکی برای بقا وجود داشته باشد.
در وضعیت کنونی، به آینده بیشتر گونه های جانوری و گیاهی ایران به دلیل تخریب زیستگاه نمی توان امیدی داشت پس وای بر زمانی که ورود گونه های ناخواسته و هیبرید شدن گونه ها، بلای جان گونه های حساسی چون سمندر ها شود.
پیشنهاد می شود در پارک های شهری دارای استخر چون پارک ملت تهران، پژوهشی کاربردی درباره احتمال رها سازی گونه سمندر امپراتور و امکان بقای نسل آن انجام گیرد.

منبع:http://vahsh.ir

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: