Environmentalist

Environmentalist


دکتر کرمي


ريزگرد و کابوس تبديل قورباغه ها به اسب آبي
دکتر ناصر کرمي ايتدا: اين يادداشت اشارات صريحي دارد به تنگناهاي مفهوم و واژه در روزنامه نگاري محيط زيست در ايران. با اين وجود مخاطبان آن نه روزنامه نگاران محيط زيست بلکه عامه مردم هستند. يعني همه آنها که به هر حال نگران موج جديد ريزگرد هستند و مي خواهند در اين باره به ذهنيتي شفاف برسند.

 

يادداشت به قول سينماييها هپي اند است، يعني اتفاقا از نگراني هاي شما در باره پديده ريزگرد خواهد کاست. اما مي تواند شمار قابل توجهي از روزنامه نگاران محيط زيست را نسبت به دستمايه واژه و مفهوم در کاري که دارند مي کنند نگران کند. به هر حال در هپي اندترين فيلمها هم در نهايت يکي از قهرمانان داستان کشته مي شود.

بعد: ايتدا مرور مي کنيم پديده ريزگرد را: آسمان نيمي از کشور را غباري نرم تيره و تار کرده است. ريزگرد، گرد و غبار نيست. اين عبارت را اين قلم برساخته است به عنوان معادلي براي واژه انگليسي " HAZE" که آن را متفاوت مي کند با واژه "DUST" که معمولا در فارسي به غبار ترجمه مي شود. غبار دانه درشتتر است و به همين خاطر در ارتفاع کمتر و تا مسافت نزديکتر امکان انتقال دارد در حالي که ريزگرد مي تواند تا لبه لايه استراتوسفر بالا رفته و از صحراي آفريقا حتي منتقل بشود به حوالي قطب شمال در اسکانديناوي. غالبا نهادهاي دولتي و رسانه هاي رسمي ايران در باره علت شيوع ريزگرد در ساليان اخير اينگونه مي گويند: به خاطر سدسازي ترکها در مسير دجله و فرات تالاب هورالعظيم خشک شده و عبور و مرور تانکهاي امريکايي هم مزيد بر علت شده تا پوشش گياهي اين تالاب از بين رفته و به منبعي براي توليد گرد و غبار تبديل بشود و حالا با وزش هر باد انبوه ريزگرد از همسايه غربي روانه ايران مي شود. بر همين مبنا دولت ايران قصد دارد در يک پروژه يک ميليارد دلاري براي بيابانزايي در عراق و توسعه فضاي سبز در تالاب مذکور اقدام کند. اين قلم قبلا بارها در باره غلط بودن اين انگاره هشدار داده است که خلاصه اي از دلايل مرتبط اينگونه است: الف) تصاوير ماهواره اي نشان ميدهد خاستگاه ريزگرد قوس عظيمي است از صحراي آفريقا تا جنوب عربستان و نه فقط يک ناحيه خاص در عراق. ب) بر خلاف آنچه که گفته مي شود ريزگرد پديده جديدي نبوده و قبلا هم مکررا رخ داده است. از جمله ريزگرد سال 1979 که تا کشور سوئد پيش رفته بود. ج) اگر قرار بود يک تالاب خاص منشاء توليد اين همه ريزگرد بشود آن تالاب حالا بايد از بحرالميت هم گودتر مي شد! د) گزارش مستند سازمان هواشناسي استان خوزستان حکايت از شدت گرفتن ريزگرد در اسفند و فروردين مرطوب و فروکش کردن آن در مرداد و شهريور خشک دارد. اگر چه تاثير جريان کم فشار يوداني هم در اين باره قابل انکار نيست. خلاصه اينکه: ريزگرد يک پديده اقليمي پيچيده در مقياس بين المللي است که هنوز ماهيت و دوره هاي وقوع آن به طور کامل توسط افليم شناسان شناسايي نشده است. ما ميدانيم هر از چندگاهي يک انرژي عظيم صدها هزار تن خاک را از زمين بلند کرده هزاران متر به ارتفاع بالاتر برده، و هزاران کيلومتر به مناطق دورتر منتقل مي کند. محتمل است که اين منبع انرژي زبانه هاي خورشيدي باشند ولي هنوز دوره هاي وقوع آن مدلسازي نشده است.

ديگر: نگاه روزنامه نگاران محيط زيست و کارشناسان  مرتبط به اخبار اين حوزه معمولا اينگونه است که " طبيعت ما (يا بعضا خود ما) داريم نابود ميشويم و چرا دولت در اين باره کاري نمي کند؟". براي ريزگرد هم همين را مي گويند. هر چه هم کساني براي تخصيص آن يک ميليارد دلار پيش گفته وجهي سياسي قائل باشند (بودجه موصوف قرار است صرف توسعه فضاي سبز در مهمترين سکونتگاههاي شيعيان عراق يعني کربلا و بصره بشود) اما ترديد نيست که نگاه مورد اشاره هم در بروز چنان واکنش عجولانه و پر هزينه اي بي اثر نبوده است. اما دست کم در همين يک مورد، بله در همين يک مورد، مي توان گفت: اولا ريزگرد ما را نابود نمي کند و دوما دولت هم براي مهار آن هيچ کاري نمي تواند انجام دهد. بر خلاف آنچه که انگاشته مي شود هرگز ريزگرد را نمي توان از نظر تاثير زيست محيطي و بهداشتي با آلودگي معمول هواي شهرها که منشاء شيميايي دارد مقايسه کرد. ذرات ريزگرد همان ماده آلي و آشناي خاک است که بدن انسان و ديگر زيستمندان با آن ساخته شده در حالي که آلودگي ناشي از سوختهاي فسيلي شصت نوع ماده سرطانزا را روانه ريه انسان مي کند. البته تنفس گرد و غبار مشکلاتي براي انسان ايجاد مي کند و قطعا براي مبتلايان به بيماري هاي تنفسي و سالمندان و کودکان زيانبار است، اما کشنده نيست و عواقب آن هم به آساني قابل درمان است. نشستن غبار روي ساق و برگ گياهان همچنين باعث کاهش توان فتوسنتز آنها مي شود و در درازمدت و به مقدار زياد، حتي مي تواند به کاهش پوشش گياهي سطح زمين منجر شود. درست مثل آبياري بي رويه که به هر حال زيانبار است. اما در همين حد و به همين شکل، و نه اينکه تصور کنيم بروز ريزگرد ارکيده ها را به بائوباب تبديل کرده و يا باعث موتاسيون در قورباغه ها و تبديل آنها به اسب آبي مي شود. گفتيم منشاء ريزگرد صحراي آفريقا و جنوب عربستان است و افليم شناسان هنوز دوره هاي وقوع آن را مدلسازي نکرده اند. بر اين مبنا توقع داريم دولت چکار کند؟ منصف باشيم که اين بار لازم نيست کاسه و کوزه را سر دولت بشکنيم. شايد هم البته مقصر خود دولت باشد که با کارنامه اي که در حوزه محيط زيست د ارد کله خودش را مستحق هر کاسه و کوزه يي نشان داده است. اما در برابر پديده ريزگرد، واقعيت اين است که حتي برنامه محيط زيست سازمان ملل هم منفعل مانده و با وجود آثار بين المللي اين پديده، نهاد مذکور تاکنون واکنشي نشان نداده است. دولت البته واکنش عجولانه و حرفهاي بي منطق و فاقد مستندات علمي در اين باره بسيار داشته است. مهمترين آنها همان اصرار بر هزينه کردن يک ميليارد دلار براي بيابانزايي در عراق در جهت مهار ريزگرد است. گفت لب بوم اومد و قالي تکون داد، قالي خاک نداشت خودشو نشون داد. جالبتر گفته مقامات استانداري تهران است که شهرداري بايد هنگام ريزگرد مکررا تهران را با ماده چسبناک آبپاشي کند. تصورش را بکنيد: صدها هلي کوپتر بر فراز پهنه هشتصد کيلومتر مربعي پايتخت در پروازند و از داخل هر کدام چندين کارگر افغان با آفتابه دارند شهر را آبپاشي مي کنند و دم به دم هم با هر نسيم موج تازه ريزگرد دارد وارد شهر مي شود. در باره جنس چسبي که قاطي آب توي آفتابه ها ريخته اند چون استانداري بيشتر توضيح نداده البته بيشتر از اين نمي شود نوشت.

سرانجام: ريزگرد ما را نابود نمي کند، عجالتا براي مهار آن کاري از دست ما بر نمي آيد و عطف به ماسبق مي توانيم اميدوار باشيم همين طور که يک دفعه سرو کله اش پيدا شده، خودش هم کم کم رخت بربکشد و برود تا سالياني ديگر که دوباره بيايد. نه لازم است يک ميليار دلار پول بي زبان را به عراق بدهيم و نه اينکه با آفتابه چسب مايع روي شهر بپاشيم. هيچ قورباغه اي قرار نيست در ايران به اسب آبي تبديل بشود.



کد خبر :7371   زمان مخابره: 11:22:23 - 20/3/1391
// www.iren.ir //

کد خبر :7371   زمان مخابره: 11:22:23 - 20/3/1391
 


نظرات شما عزیزان:

نام :
آدرس ایمیل:
وب سایت/بلاگ :
متن پیام:
:) :( ;) :D
;)) :X :? :P
:* =(( :O };-
:B /:) =DD :S
-) :-(( :-| :-))
نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه:





نویسنده: mannane ׀ تاریخ: شنبه 20 خرداد 1391برچسب:, ׀ موضوع: <-PostCategory-> ׀

CopyRight| 2009 , mannane.LoxBlog.Com , All Rights Reserved
Powered By LoxBlog.Com | Template By:
NazTarin.Com